Παρασκευή 29 Ιανουαρίου 2010

Ευπαλίνειο Όρυγμα

Το Ευπαλίνειο όρυγμα είναι μια σήραγγα μήκους 1036 μέτρων κοντά στο Πυθαγόρειο της Σάμου, η οποία κατασκευάστηκε κατά τον 6ο αιώνα π.Χ. για να χρησιμεύσει σαν υδραγωγείο. Το ιδιαίτερο χαρακτηριστικό του ήταν ότι ανοίχθηκε ταυτόχρονα και από τις δυο πλευρές του βουνού: το όρυγμα αυτό ήταν αμφίστομον όπως το χαρακτήρισε ο Ηρόδοτος, χάρις στον οποίον έγινε γνωστό. Οι δυο σήραγγες συναντήθηκαν περίπου στο μέσον με αξιοθαύμαστη ακρίβεια, κάτι που ήταν σημαντικό επίτευγμα για τα τεχνολογικά δεδομένα της εποχής. Ένα μέρος του ορύγματος είναι σήμερα επισκέψιμο.

Ιστορικά στοιχεία

Η κατασκευή του ορύγματος έγινε με εντολή του τυράννου Πολυκράτη και εκτιμάται ότι η κατασκευή του κράτησε 10 χρόνια. Ο σχεδιαστής και μηχανικός του έργου ήταν ο Ευπαλίνος, γιος του Ναυστρόφου από τα Μέγαρα. Το άνοιγμα της σήραγγας είναι περίπου 1.80x1.80 μ. και το μήκος της 1036 μέτρα. Μερικά μέτρα κάτω από την κύρια σήραγγα έχει σκαφτεί μια μικρότερη, από την οποία περνούσε το νερό.

Εκτιμάται ότι ο σκοπός του ορύγματος ήταν όχι μ

όνο να με

ταφερθεί νερό από την πηγή πίσω από το βουνό προς στην πρωτεύουσα της Σάμου (το σημερινό Πυθαγόρειο), αλλά αυτό να γίνει με τρόπο που δεν ήταν ανιχνεύσιμος από επιδρομείς, οι οποίοι θα μπορούσαν εύκολα, αν έβλεπα

ν τον επιφανειακό αγωγό, να τον καταστρέψουν και να στερήσουν την πόλη από τον βασικότερο πόρο της. Από το όρυγμα λοιπόν το νερό οδηγούνταν μέσα από το τείχος της π

όλης.

Ο λόγος για τον οποίο υπάρχουν δυο παράλληλες σήραγγες, είναι ότι κατά το χρόνο σχεδιασμού και υλοποίησης του έργου η πηγή βρισκόταν σε ορισμένο ύψος (υψηλότερο από το επίπεδο της στοάς), αλλά μετά την κατασκευή της κύρια

ς στοάς, η πηγή άρχισε να αναβλύζει χαμηλότερα, συνεπώς δε μπορούσε πλέον με φυσική ροή να οδηγηθεί στη στοά αυτή. Για το λόγο αυτό έγινε αναγκαία η διάνοιξη μιας βοηθητικής, μικρό

τερης σήραγγας, σε χαμηλότερο επίπεδο. Η μικρότερη

σήραγγα διανοίχτηκε μέσα από την κύρια στοά, με τη βοήθεια κάθετων ορυγμάτων.

Ο Ηρόδοτος, η μοναδική πηγή που έχουμε για το Ευπαλίνιο όρυγμα, περιγράφει και την κύρια αλλά και τη βοηθητική σήραγγα.

Το κείμενο του Ηροδότου

Η μοναδική αναφορά στο Ευπαλίνειο όρυγμα είναι αυτ

ή του Ηροδότου (Γ,60):

[1] μήκυνα δ περ Σαμίων μλλον, τι σφι τρία στ

μέγιστα πάντων λλήνων ξεργασμένα, ρεός τε ψηλο ς πεντήκοντα κα κατν ργυιάς, τούτου ρυγμα κάτωθεν ρξάμενον, μφίστομον. [2] τ μν μκος το ρύγμ

ατος πτ στάδιοι εσί, τ δ ψος κα ερος κτ κάτερον πόδες. δι παντς δ ατο λλο ρυγμα εκοσίπηχυ βάθος ρώρυκται, τρίπουν δ τ

ερος, δι ο τ δωρ χετευόμενον δι τν σωλήνων παραγίνεται ς τν πόλιν γόμενον π μεγάλης πηγς. [3] ρχιτέκτων δ το ρύγματος τούτου γένετο Μεγαρες Επαλνος Ναυστρόφου.

Σε ελεύθερη μετάφραση:

Ανέφερα πολλά δε για τους Σαμίους, γιατί έχουν κάνει τρία από τα μεγαλύτερα έργα από όλους τους Έλληνες. Σε όρος με ύψος εκατόν πενήντα οργιές, έφτιαξαν υπόγειο όρυγμα που το είχαν αρχίσει ταυτόχρονα από δυο πλευρές. Το μεν μήκος του ορύγματος είναι επτά στάδια, το δε ύψος και πλάτος είναι οκτώ πόδια το καθένα. Κα

θ' όλο το μήκος του δε, έχει ανοιχτεί ένα άλλο όρυγμα, σε βάθος είκοσι πήχεων, με πλάτος τριώ

ν ποδιών, μέσα από το οποίο το νερό διοχετεύεται μέσα από σωλήνες από μεγάλη πηγή μέχρι την πόλη. Ο αρχιτέκτονας δε του ορύγματος αυτού ήταν ο Ευπαλίνος, γιός του Ναυστρόφου από τα Μέγαρα.

Το όρυγμα και τα ΜΑΘΗΜΑΤΙΚΑ

Σύγκριση μεγεθών που αναφέρει ο Ηρόδοτος:

  • Όρος με ύψος εκατόν πενήντα οργιές, δηλαδή περίπου 277 μέτρα (χρησιμοποιώντας ως στάδιο μήκος 185,15 μέτρων, με 100 οργιές ανά στάδιο). Το όρος αυτό έχει ύψος περίπου 225 μέτρα.
  • Μήκος του ορύγματος: 7 στάδια, δηλαδή 1296 μέτρα. Το μήκος του είναι 1036 μέτρα.
  • Ύψος και πλάτος 8 πόδια, δηλαδή 2,5 μέτρα. Το ύψος και πλάτος του είναι περίπου 1,8 μέτρα κατά μέσο όρο.

Οι τεχνικές που χρησιμοποίησε ο Ευπαλίνος

Ο Ευπαλίνος χρησιμοποίησε έξυπνες τεχνικές για να σιγουρ

ευτεί ότι οι δυο σήραγγες θα ενωνόντουσαν ακόμη και

αν υπήρχαν λάθη στις μετρήσεις του.

Σχηματικά:

Στο οριζόντιο επίπ εδο:

Και στο κατακόρυφο επίπεδο:


Τα στοιχεία είναι από την Βικιπαίδεια και τα έστειλε η Βάλια Μανιδάκη

Δεν υπάρχουν σχόλια:

Δημοσίευση σχολίου